Gmina Paszowice - paszowice.pl

Rolnictwo – praca obarczona ryzykiem

 

Codziennie spożywamy pieczywo, warzywa, produkty mięsne czy mleczne. Rzadko jednak zastanawiamy się, ile pracy i jakim ryzykiem obarczone jest wytworzenie tego co trafia na nasze stoły. Zawód rolnika to nie tylko trud fizyczny i odpowiedzialność – to szczególne zajęcie, powiązane niestety z ryzykiem wystąpienia niebezpiecznych wypadków w gospodarstwie rolnym.

Coroczne statystyki prowadzone przez KRUS wyraźnie pokazują, że maleje liczba wypadków przy pracy rolniczej, a to bardzo dobra informacja. W perspektywie lat 1993-2024 liczba zgłoszonych wypadków w rolnictwie spadła z ok. 66 tyś. w roku 1993, do ok. 10 tyś. w roku 2024. W przypadku wypadków śmiertelnych spadek jest również znaczący. W roku 1993 odnotowano 286 zdarzeń śmiertelnych, w roku 2024 takich zdarzeń było 38.   

Upadki – jest ich najwięcej

Co drugie nieszczęśliwe zdarzenie w gospodarstwie rolnym, jest wynikiem upadku. Upadki osób stanowią 52% wszystkich zgłaszanych zdarzeń. Sprzyjają temu śliskie, nierówne i źle utwardzone podwórza. Równie groźne są niezabezpieczone kanały, wykopy, szamba, otwory ścienne i stropowe na strychach i poddaszach, jak również niewłaściwie prowadzone prace na wysokościach. Chcąc uniknąć wypadku, należy zadbać o utwardzone i równe podwórze oraz wydzielić ciągi komunikacyjne. Wszelkiego rodzaju niebezpieczne otwory lub studzienki należy zabezpieczyć pokrywami lub barierkami ochronnymi.

Maszyny rolnicze – ułatwienie czy zagrożenie

Rolnictwo nie istnieje bez maszyn. Ciągniki, prasy, rozrzutniki znacząco ułatwiają pracę,
ale również stwarzają poważne zagrożenie. Według danych KRUS, znaczna część wypadków w gospodarstwach rolnych to efekt niewłaściwej obsługi sprzętu. Upadki z maszyn, przygniecenia czy amputacje to wcale nierzadkie przypadki. Wystarczy moment nieuwagi, by doszło do tragedii. Pochwycenia, uderzenia przez części ruchome maszyn
i urządzeń stanowią 10% wszystkich zgłoszonych wypadków. Dlatego tak ważne jest,
aby prace rolnicze wykonywać tylko w pełni sprawnymi maszynami. Rolniku pamiętaj, zadbaj o odpowiednie wchodzenie i schodzenie z urządzeń wykorzystując do tego schodki
lub podesty oraz antypoślizgowe obuwie. Dodatkowo przed rozpoczęciem wykonywanych prac zadbaj, aby na terenie objętym pracami nie przebywały osoby postronne.

Chemia w rolnictwie – ukryte niebezpieczeństwo

Współczesne rolnictwo korzysta z różnych środków chemicznych – pestycydów, nawozów, środków ochrony roślin. Ich niewłaściwe stosowanie może powodować poważne zatrucia, choroby skóry, uszkodzenia dróg oddechowych, a nawet nowotwory. Rolnicy często nie mają dostępu do specjalistycznych szkoleń ani odpowiednich środków ochrony osobistej.
Nie wiedzą o możliwości zgłaszania wniosków o jednorazowe odszkodowanie z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu wskutek choroby zawodowej. Choroby zawodowe rolników są bardzo rzadko wykrywane, gdyż występujące dolegliwości są mylone z innymi schorzeniami. Receptą na te wszystkie zagrożenia jest przestrzeganie zasad bezpieczeństwa podczas pracy ze środkami chemicznymi. Najważniejsze z nich to:  wybieranie preparatów o jak najmniejszej toksyczności, aby minimalizować ryzyko zatrucia i długotrwałych, negatywnych skutków, dokładne zapoznanie się z instrukcją preparatu, zwrócenie uwagi na dawkowanie i zalecenia oraz okres karencji, stosowanie osobistej odzieży ochronnej, unikanie stosowania pestycydów w zamkniętych pomieszczeniach czy zachowanie odpowiedniej odległości w trakcie stosowania środka.

Kapryśna pogoda, ciągła niepewność

Zarówno susza, jak i nadmiar opadów, tak jak obecnie się to dzieje, mogą zniweczyć miesiące ciężkiej pracy. Rolnicy żyją w ciągłym napięciu – od prognozy pogody zależy tak naprawdę ich byt. Nieprzewidywalność klimatu, brak wpływu na warunki atmosferyczne i ryzyko strat finansowych, wpływają negatywnie na ich zdrowie, również to psychiczne. Przerwy w wykonywanych pracach, zarówno na potrzeby fizjologiczne jak i regenerację sił wspierają zachowanie harmonii między pracą a odpoczynkiem. W efekcie ograniczają ryzyko popełnienia pomyłki mogącej skutkować wystąpieniem nieszczęśliwego wypadku. Stres związany z pracą w rolnictwie można również znacząco ograniczyć dzięki planowaniu. Równomierne rozłożenie wydatków i obowiązków, w rezultacie przekłada się na oszczędność czasu oraz pieniędzy. Harmonia i przewidywalność wykonywanych prac sprzyja poczuciu satysfakcji, zapewnia stabilizację finansową oraz daje wewnętrzny spokój.

Praca z inwentarzem i brak odpoczynku

W gospodarstwie nie ma wolnych dni ani weekendów. Zwierzęta trzeba karmić codziennie,
a żniwa nie mogą czekać. 12% wszystkich zgłoszeń wypadków w KRUS, dotyczy wypadków z udziałem zwierząt inwentarskich. Trzymanie zwierząt w złych warunkach bytowych,  jak również nieprawidłowe obchodzenie się z nimi może powodować ich agresywne i niebezpieczne zachowanie skutkujące uderzaniem, kopnięciem czy ugryzieniem. Należy zadbać o dobrostan zwierząt, zapewniając im odpowiednie i czyste stanowiska w chlewni, stajni czy oborze, dostęp do pożywienia i czystej wody.

Choć rolnicy nie są umundurowaną grupą pracowniczą i nie wykonują zadań mających
na celu zapewnienie bezpieczeństwa i porządek publiczny, czy pomoc w sytuacjach kryzysowych, to każdego dnia narażeni są na ryzyko utraty zdrowia. Zawód ten wymaga
nie tylko siły fizycznej i odpornej na przeciwności losu psychiki, ale także ogromnej wytrwałości, samozaparcia i odpowiedzialności w prowadzeniu gospodarstwa rolnego. Warto, abyśmy o tym pamiętali.

Zachęcamy rolników do regularnego uczestnictwa w prowadzonych działaniach prewencyjnych organizowanych przez KRUS (szkolenia, stoiska informacyjno – prewencyjne podczas imprez plenerowych, dożynek itp.) oraz do kontaktu z lokalnymi placówkami KRUS, w celu uzyskania wsparcia prewencyjnego dla naszego wspólnego dobra, jakim jest poprawa bezpieczeństwa na wsi.

Katarzyna Solecka

PT KRUS w Legnicy